RECENSIE Musical De Jantjes: Vrolijk en volks stuk met een dramatische noot
Muziektheater Zeeland brengt de komende weken De Jantjes op de planken. Drie gezworen vrienden steunen elkaar door dik en dun en nemen na enkele tegenslagen op liefdesgebied afscheid van hun zo geliefde Amsterdam. Dat is in de kern het plot van de musical. Een vrolijke en volkse voorstelling waar het publiek de kans krijgt om mee te zingen met oude muziekklassiekers.
Hans Puik 08-03-24
Een stuk met historie, daarvoor heeft Muziektheater Zeeland dit jaar gekozen. Ruim 100 jaar geleden werd De Jantjes voor de allereerste keer opgevoerd en in een tijdsbestek van 2 jaar werden liefs 200 voorstellingen gespeeld. Het groeide uit tot een musicalklassieker, mede te danken aan ‘oorwurmen’ van de bekende liedteksten van Louis Davids en Margie Morris. ‘Word nooit verliefd’ is er zo één, maar ook ‘In de Jordaan’, ‘Poen’, ‘Omdat ik zoveel van je hou’ en ‘Dat zijn onze Jantjes’.
Je kan worden wat je wil, als je maar niet verliefd wordt. Dat statement wordt gemaakt aan het begin van de voorstelling. Relatieperikelen is waar een groot deel van het verhaal om draait. Schele Manus (gespeeld door Thom de Maat) is een van de hoofdpersonen. Hij krijgt doodleuk te horen (of nouja, achter zijn rug om, nog erger): ‘Een meid heeft recht op een knul met twee goede ogen’. En later wordt hem in een lied toegezongen: ‘Neem geen schele man, die kijkt altijd of het hem niets schelen kan’. In plat Amsterdams klinkt dat allemaal nog iets rauwer dan het al is. Het tekent de recht-voor-zijn-raap-mentaliteit die door het hele verhaal loopt. En tegelijkertijd is het ook een enorm sfeervolle bedoeling, zoals dat past bij een cafésetting. Er wordt gedanst, gedronken, gezongen en gefeest.
Wat is dan precies het verhaal? In een paar zinnen: De Jantjes, Dries, Manus en Toon, zijn drie onafscheidelijke vrienden uit de kleurrijke Amsterdamse Jordaan en in de buurt beter bekend als: de Dolle, de Schele en Blauwe Toon. Tussendoor zien we allerlei kleurrijke figuren in de kroeg verschijnen, zoals Blonde Greet, Toffe Jans, Mooie Leendert, Na Druppel en De Mop. Het stuk begint als de drie vrienden, na het vervullen van hun dienstplicht bij de marine, vol goede moed afzwaaien. Het leven als gewone burgers valt ze zwaar tegen en het lukt ze niet om werk te vinden. Ze raken in de problemen op het gebied van geld en van de liefde. Na de nodige feestjes, ruzies, een vechtpartij en een korte gevangenisstraf voor de Dolle, tekenen ze uit teleurstelling en geldnood voor het KNIL, het Koninklijke Nederlands-Indische Leger. Op die manier worden ze voor zes jaar uitgezonden naar de toenmalige kolonie Nederlands-Indië. Vlak voor hun vertrek lijkt het met de liefdes weer goed te komen, maar dat kan niets veranderen aan hun verplichte vertrek naar ‘de Oost’. Als de Jantjes tenslotte na zes loodzware jaren terugkeren naar Amsterdam zijn ze niet meer met z'n drieën en is hun blik op het leven en op de wereld voorgoed veranderd.
Wat valt allemaal op? Allereerst het mooie decor. Het stuk speelt zich voornamelijk af in een stamkroeg. Prachtig visueel vormgegeven door de decorbouwploeg van Muziektheater Zeeland. Je zou het eindplaatje gekscherend ‘het Café Baarends van de Jordaan’ kunnen noemen. De vele leuke woordgrapjes trekken ook de aandacht. Sowieso zit er veel humor in het stuk, alleen al het gekibbel tussen Na Druppel (Linda Jouvenaar) en De Mop (Bart den Hartog) is hilarisch. Nog een extra compliment voor Linda Jouvenaar, die ondanks fysieke malheur haar rol toch krachtig weet neer te zetten. Ik dacht dat de stok onderdeel was van haar personage. Dan doe je iets goed.
En ja een goede musical valt en staat met de kwaliteit van de zang. Die was weer prima in orde. Het is altijd lastig om namen te gaan noemen, want daarmee doe je anderen te kort. Maar in zijn algemeenheid wordt alles ‘spot on’ gezongen.
Het orkest verdient uiteraard ook weer een belangrijke vermelding. Het heeft een mooi plaatsje gekregen op het podium, aan de zijkant van de kroeg. En natuurlijk blijft het voor het publiek ‘goud’ om live muzikanten aan het werk te zien tijdens een musical.
Het verhaal is het verhaal. Daar kun je van vinden dat het een beetje gedateerd is of inmiddels wel bekend, maar toch zitten er rake boodschappen in. Uit alles klinkt de liefde voor de plek waar de Jantjes groot zijn geworden. Blauwe Toon (Jordy Mulder) heeft als laatste wens ‘Mokum zien’. Ook het lied met de tekst ‘wees tevreden met een heel klein beetje’ heeft een wijze les die toeschouwers gerust mee naar huis mogen nemen. Is er niets aan te merken op deze productie? Met regisseur Hugo Segers heb ik het na afloop van de generale kort over het Amsterdamse accent. Dat is bij sommigen perfect nagebootst, anderen hebben meer moeite om dat niveau een avond lang vast te houden. Het is slechts een detail. De Jantjes gaan het publiek de komende tijd in vervoering brengen, dat is iets wat zeker is. Dat is alvast een grote pluim waard.
De Jantjes is te zien op 8 en 9 maart in Theater de Mythe in Goes, op 16 maart in de Stadsschouwburg in Middelburg en op 23 maart in het Scheldetheater in Terneuzen.
